13 мая, 2023 - CX

Müştəri loyallığının artırılması

Yaddaşda qalmaq İnsanlar hər zaman həyatlarında baş verən önəmli – yəni, emossional cəhətdən yüksək təsir gücünə malik hadisələri xatırlayırlar. Siz kiçik təcrübə keçirsəz və insanlara sual versəniz ki, “Mən heç vaxt … unutmayacam” cümləsində boşluq hissəsini doldursun, o zaman nəticə aşağıdakı kimi hadisələr olacaq:  Övladımın dünyaya gəldiyi gün X ərazini səyahət etməyim  Evləndiyim gün  Oğurluq və ya qəza hadisələri  Hərbi xidmətdə baş verə hadisələr  X konsertdə getdiyim gün  və s. Yaddaş necə işləyir? Cognitive psixoloq Professor Elizabeth Loftusa görə yaddaş constructive və reconstructivedir. Onun sözlərinə görə insan yaddaşı flash card, disklər və cloud-larda saxlanan məlumatlar toplusu kimi düşünülməməlidir. Əksinə yaddaş Wikipedia səhifələri kimi çalşır. Oradakı informasiya istənilən şəxs tərəfindən dəyişdirilə, yeni informasiya kimi isə yeni səhifəər yaradıla bilər.  Daniel Kahnemana görə insanların qərar verməsinə inların yaşadığı keçmiş təcrübə önəmli əsir göstərir. Biz isə bunu keçmiş təcrübəndə olan son xatirə kimi qeyd edirik. Yəni keçmiş təcrübədə prosesin sonunda hansı xatirə bizə təsir edirsə onu daha çox xatırlayırıq. Ona görə də müştəri loyallaığını artırmaq üçün son xatirələrə önəm verməliyik.  Yaddaşın növləri Bilindiyi kimi yaddaşın qısamüddətli və uzunmüddətli növləri mövcuddur. Biz istədiyimiz informasiyanı və istəmədiyimiz informasiyanı qısamüddətli yaddaşdan uzunmüddətli yaddaşa keçirə bilərik. Həmçinin insanların qısamüddətli və uzunmüddətli yaddaşlarına təsir edə bilərik.  Həmçinin uzunmüddətli yaddaşın iki növü mövcuddur: açıq və gizli uzunmüddətli yaddaş.  Açıq uzunmüddətli yaddaş şüurlu xatırlama tələb edən yaddaşdır. Gizli uzunmüddətli yaddaş isə şüurlu xatırlama tələb etmir. Sonuncuya nümunə olaraq avtomobil idarə edərkən bəzən evə necə getdiyimiz xatırlamırıq, hansı ki rutin prosesdir.  Bu təcrübə göstərir ki, insanların Gizli uzunmüddətli yaddaşlarında yer tapdıqda biznes daha uğurlu nəticə əldə edə bilər. Təbi ki, informasiya pozitiv olduqda.  Yaddaşın manipulyasiyası – Loyallığın artırılması Daniel Kahneman deyir ki, biz təcrübəni deyil, təcrübənin hekayələrini xatırlayırıq. Buna əlavə etsək ki, beyin multisensory hekayələri sevir bizim üçün aydın olacaq ki, hansı elementlərə fokslanmalıyıq. Ümumi olaraq yaddaşımızda dəyişikliklər, xüsusi anlar və sonluqlar qalır. Bu elementlər müştərinin bizneslə hər təmas nöqtəsində mövcuddur.  Loyallığı necə artıraq İnsanların davranışında multisensory poztiv hadisələr yaşadaraq onların yaddaşında qala bilərik. Multisensory dedikdə görünüş, səs, toxunma hissi, dad və qoxu anlayışları nəzərdə tutulur. Bunlara da emosional hisləri də əlavə etmək olar. Həmçinin nəzərə almalıyıq ki, bu pozitiv effektləri müştəridə yaşatmaq üçün xüsusi şərtləri də bilməliyik. Bu şərtlər aşağıdakılardır:   – Zaman. Hər gün işə müəyyən vaxtlarda gedib və qayıdılır. Avtomobilin sığortası bəlli qrafiklə yenilənir. Bu kimi çox sayda sabit zamanlı hadisələri nəzərə ala bilərik.  – Məkan. Müxtəlif məkanlar insanlarda fərqli emosiyalar və ehtiyaclar yaradır. Bunun ən sadə nümunəsi insanlar onlar üçün yeni olan şəhər və ölkələrdə olduqda Hotel axtarışına çıxırlar. Ticarət mərkəzlərində olan spesifik qoxular aclıq hissi yaradır.  – İnsanlar. Fərqli xarakterə malik insanlar bizdə fərqli hərəkətlərə səbəb olur. Buna ən sadə nümunə evə qonaq gəldikə onlara fərqli qəlyənaltı və yeməklərin təklif olunmasıdır.  – Toxunma hissi. Hər birimiz geyim seçimi edərkən ona baxmaqla yanaşı toxunuruq. Bu hərkət hətta görmə hissinən daha güclü təsirə malikdir və insanlarda qərar vermə prosesinə daha çox təsir edir.  – Hadisələr. Diş həkimi növbəsində gözləyərkən, masadakı jurnallara baxmağımız. Səyahətdə olarkən çəkilən fotolar buna nümunədir.  Yuxarıda adı çəkilən şərtlər doğru istifadə olunduqda müştərilərin şirkətə və ya brendə olan loyallığının artırılması üçün istifadə olunur. Hətta qeyd etmək olar ki, bu şərtlər yeni müştərilərin cəlbində də çox faydalıdır. 

Read More
wow effect
23 апреля, 2023 - CX

WOW effekt – Müştəri təcrübəsi

WOW effekt nədir ? Daha öncki bloqda da göstərildiyi kimi WOW effek bu formula ilə çalışır: Wow = Expectation + 1  Formuladan da göründüyü kimi, öncə müştərinin standart gözləntisini qarşılamaq lazımdır və üzərinə əlavə edilməlidir. Bu əlavələr fərqli xüsusiyyətə malik ola bilər.  WOW effekt yaratmaq üçün müxtəlif yanaşmalar mövcuddur. Gəlin onlar ilə tanış olaq. Qeyd etmək lazımdır ki, bu yanaşmalar  Chris Daffynin Creating Customer Loyalty: Build Lasting Loyalty Using Customer Experience Management – 2019 kitabından götürülmüşdür.  WOW effekt yaradan faktorlar Standart faktorlar:  Bunlar məhsulun çatdırılma müddəti,  məhsul qiyməti, qəbul edilən keyfiyyət və etibarlılıq kimi aşkar  faktorlardır. Buna görə də onları standart faktorlar adlandırırıq. Onları aşkar etmək çox asandır və tətbiq etsəniz müştərilərin sizdən danşıacaqları səbəblərə çevriləcəklər. Müştərilərin sizdən nəyi qiymətləndirdiyini və gözlədiklərini araşdırsanız, onlar aşağıdakılardan ibarət olacaqdır, hansı ki sizə monitorinqdə də kömək olacaqdır:  Müştərilərlə məhsul və ya xidmətləriniz haqqında nə düşündüklərini soruşun. Müştərilərinizin istədiklərini edirsizmi və sizi rəqiblərinizlə necə müqayisə edirlər? Çatdırılma performansını izləyin. Sifarişlər müştərilərə istədikləri kimi və istədikləri vaxt gəlirmi? Xidmətlərinizin müştərilərə istədikləri zaman və istədikləri yerdə əlçatan olub olmadığını yoxlayın. Müştərilərin sizə ehtiyacı olduqda hər zaman təklif edən tərəf kimi hazırsınızmı? Məhsullarınızın və ya xidmətlərinizin etibarlılığının monitorinqi aparın. Müştərilərin gözlədiyi kimi məhsullar işlək vəziyyətdə qalırmı və tam performans göstərirlərmi? Rəqiblərinizlə müqayisədə müştərilərin qiymtə baxımından yaxşı qiymət hesab etdiklərini təklif etdiyinizə əmin olun. Müştərilər sizin məhsul və ya xidmətlərinizi rəqiblərinizdən əldə etdiklərində necə qiymətləndirirlər? Hiss faktorları:  Görmə, səs, qoxu, dad və toxunma hissi. Bunlar tez-tez göz ardı edilir və ya nəzərə alınmır. Lakin böyük təsir gücünə malikdirlər. Görünüş: Əgər səhər tezdən pərakəndə satış yerlərində olsanız, ağıllı pərakəndə satıcıların öz binalarından kənarda səkiləri yuduğunu görə bilərsiniz. Onlar açıq şəkildə səki örtüyünün necə göründüyünə əhəmiyyət verirlər və bunun onların işlərinə əks olunduğunu bilirlər.  Lakin bəziləri müştərilərin binaya daxil olmaq barədə iki dəfə düşünməyə vadar edəcək şeyləri görməsi ilə maraqlanmırlar. Bəziləri hətta müştəriləri qovmaq üçün nəzərdə tutulmuş pəncərələrinə işarələr istifadə edirlər.  Müştərilərin mağazaya girərkən bütün mağazanı görmələri üçün başın hündürlüyündə çox az sayda displey saxlamağa çalışın. Səs: Avtomobil istehsalçıları açarların fırlanması, mühərrikin işə salınma səsi və qapının bağlanmasının tıqqıltısı kimi şeylərin səsini düzgün əldə etmək üçün çox vaxt və resurs sərf edirlər.  (Maserati hətta öz veb-saytlarında müxtəlif mühərriklərinin işə salınması səs yazılarına malikdir.) Bir çox geyim pərakəndə satıcıları xidmət göstərdikləri müştəri tipinin görüntüsünü yaratmaq üçün mağazada musiqidən istifadə edirlər. Superdry və Selfridges kimi gənc müştəriləri cəlb etmək istəyən bir çox geyim mağazası buna misaldır. Univermaqlar kimi digər pərakəndə satıcılar müştəriləri alış əhval-ruhiyyəsinə salmaq üçün musiqidən istifadə edirlər. Barista tərəfindən qəhvənin hazırlanması və südün köpükləndirilməsi səsi kafelərdəki sakitləşdirici səslərdən biridir. Qoxu:  Qoxu hisslərimizin ən həssasıdır. Məsələn, yatırsınızsa və yanğın varsa, sizi oyandıran istilik deyil, qoxudur. Qoxu dad hissi ilə də bağlıdır. Barmağınız və işarət barmağınızla burnunuzu sıxaraq bir şey yeməyə çalışın. Burnunuzu buraxana qədər, demək olar ki, heç bir şeyin dadını hiss etməyəcəksiniz. Hollister, Zara Home, Karen Millen və Lush siz mağazanın qarşısında olmamışdan xeyli əvvəl ticarət mərkəzində olduqlarını bildirmək üçün mağazadan fərqli qoxular istifadə edirlər.  Avtomobil istehsalçıları yeni avtomobillərin qoxusunun cəlbedici olmasını təmin etməyə hər zaman böyük büdcələr xərcləyirlər. Supermarketlər indi dükanda bişirirlər kimi yeni bişmiş məhsul qoxusu istifadə edirlər. Potensial alıcılar evinizə baxmağa (müştəri kimi) gələndə hər zaman qəhvə hazırlamağın lazım olduğunu eşitmisiniz. Yeni hazırlanmış qəhvə, öz evində kimi effekt yaradır. Hotellərdə istifadə olunan müxtəlif ətrilərə malik olan şamlar, hətta insanların istifadə etdiyi ətirlər belə müxtəlif emosiyalar oyadır. Dad: Coca-Cola öz məhsulunun dadında dəyişiklik edərək, tanınmış və çox sevilən məhsulun dadını dəyişmək yaxşı fikir deyil təcrübəsi ilə qarşılaşdı. 1985-ci ildə onlar orijinal dadını dəyişərək New Cola adlandırdılar. İctimaiyyətin reaksiyası son dərəcə mənfi oldu və satışlar kəskin şəkildə azaldı. Onlar tez bir zamanda orijinal dadını qaytararaq onu Klassik Kola adlandırdılar. Fərqli insanlar fərqli dadlara üstünlük verirlər. Məsələn, kimsə acı qəhvəni sevir, amma həm də çoxları sevir. Qoxulu pendirləri xoşlaya bilərsiniz, lakin çox adam sevmir. Buna görə də, siz təklif etdiyiniz ilə cəlb etmək və saxlamaq istədiyiniz müştərilərə uyğun olduğundan əmin olmalısınız. Toxunma hissi:  İnsanlar tez-tez paltarlara ciddi baxmazdan əvvəl onlara toxunaraq hiss etdiklərini görmüsünüzmü? Bəlkə siz də belə edirsiniz. Çünki biz inanırıq ki, bir şeyə toxunaraq onun keyfiyyəti haqqında məlumat ala bilərik. Bu, açıq-aydın onlayn paltar satıcıları üçün problemdir, çünki siz almadan əvvəl keyfiyyəti hiss edə bilmirsiniz. Avtomobil istehsalçıları bunu başa düşür və istifadə etdikləri bütün materialların avtomobil istifadəçisinə düzgün informasiya çatdırmaq üçün lazım olan səthə sahib olmasını təmin etməyə çalışırlar. Bu, hətta açarların necə kliklədiyini və düymələrin necə döndüyünü hiss etməyə də aiddir. Toxunma hissini biz şirniyyat məhsullarını almamışdan öncə məhsul qablaşdırmasını sıxaraq da yaşayırıq.  İncə faktorlar: Nəhayət, incə faktorlar dediyimiz şeylər var. Bunları aşkar etmək çox asan deyil, lakin onlar da müştərilərə şirkət haqqında təəssürat yaradacaqlar. Bunlara aşağıdakılar daxildir: Bir insanın səs tonu. Çox vaxt bir insanın səs tonu istifadə etdiyi sözlərdən daha çox ifadə verir. “Ən çox mənasını çatdıran, dediyin şey deyil, onu demə tərzindir” ifadəsi burada uyğun gəlir. Bu, telefon danışıqlarında xüsusilə vacibdir. Birinin gözünə baxış. Bu, bir insanın bir şey haqqında necə hiss etdiyini göstərə bilən başqa bir qeyri-şifahi faktordur. Bu baxışlar, xoş müştəri və ya qonaq olduğunuzu göstərə bilər. Bədən dili. Bədən dili başqa bir qeyri-verbal ünsiyyət vasitəsidir. Məsələn, “açıq” bədən – ovucları yuxarıya doğru uzatmış qollar – kiminsə isti və qonaqpərvər olduğunu göstərir. Alternativ olaraq, “qapalı” bədən – əlləri sıxılmış yumruq  – qorxu və ya təcavüzü göstərir. İşçilərin, binaların, sənədlərin, nəqliyyat vasitələrinin, sərgi materiallarının ümumi təmizliyi, səliqə-sahmanı və görünüşü və s.  Zövq faktoru: Zövq faktorunu çox yaxşı ifadə edən sözlərdir. Hansı ki, bu sözlər qərar dəyişməyə çox güclü təsir edir. Dostumuzun, ailə üzvlərinin, satıcının, həm də müştərinin dediyi sözlər çox önəmlidir. Bu sözlərə nümunə olaraq: məhz budur, mənim zöqüm, sənlik deyil, tam sənə uyğun və s. kimi sözlər. Qeyd etmək lazımdır ki, yuxarısa siyahılanan faktorlar tək halda və ya bir neçə faktorlar bir yerdə istifadə oluna bilər. Biz hər gün bu faktorların təsirinə düşürük, qərarımızı dəyişirik, faktorların özləri bizdə WOW effekt yaradır. Unutmaq lazım deyil ki, müştərinin yaddaşında qalmaq üçün təcrübəni mütləq emosional faktorlarla bərkitmək lazımdır. Təbii ki, pozitiv emosional faktorlarla. 

Read More
Customer Experience
22 апреля, 2023 - CX

Customer experience – Müştəri təcrübəsi

Customer experience nədir ? Customer experience (CX) – Müştəri təcrübəsi dedikdə müştərinin şirkətin hər hansı məhsul və ya xidməti, həmçinin  şirkət ilə istənilən təmas nöqtsindən (touch point) sonra müştəridə formalaşan emosional yaddaş nəzərdə tutulur.  CX idarə etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur. Bunlara keçməzdən əvvəl bunları bilmək faydalıdır.  1. Müştərinin davranışı  2. Müştəri necə qərar verir  3. Müştərinin təcrübəsinin yaddaşa keçmə mərhələsində hansı effektlər baş verir Müştərinin davranışı – Müştərilər səbirsizdir: Onlar indi və qısa zamanda istəyirlər.  – Daha çox məlumatlıdırlar: Hər hansı informasiyanın dəqiqliyini internet üzərindən axtarış edərək qısa zamanda əldə edə bilirlər.  – Çox tələbkardırlar: Daha çox əldə etmək istəyirlər, mümkündürsə buna daha az ödəniş edərək əldə etməyi sevirlər.  – Şikayət etməyə daha çox meyillidirlər: Hər-hansı problemin baş verməsi ilə onların şikayət etməsi çox qısa zamanda baş verir. İnternetin də gücündən istifadə edərək, səslərinin daha çox insana çatmasına nail olurlar.  – Təcrübəyə önəm verirlər: Alış və ya xidməti istifadə edən zaman, onun final nəticəsinə yox, daha çox prosesin özündən zövq almağı sevirlər. – Paylaşırlar: Hər hansı problemi daha çox paylaşırlar nəinki, pozitiv nəticəni.  Müştəri necə qərar verir Daniel Kahnemana görə Müştərinin qərarı = Gələcək təcrübə haqqında olan gözləntiləri + keçmiş təcrübə.  Bu formulananı belə izah etmək olar. Müştəri və ümumi olaraq insanlar üçün gələcək gözləntiləri hər zaman pozitivdir. Marketingdə isə bunu idarə edən strukturlardan biridir. Əgər marketingi iki cəbhəyə ayırsaq, ön cəbhədə çalışan Marketinq Kommunikasiyaları və PR burada daha çox rol alır.  Keçmiş təcrübə isə müştərinin birbaşa məhsul və ya xidmətlə (və ya digər kommunikasiya kanalları və təmas nöqtələri ilə) birbaşa təmasından sonra yaranır. Bu zaman haqlı olaraq sual yaranır, bəs yeni müştərilərdə bu prinsip necə işləyir ?. Bunun sadə izahı vardır. Müştəri özü təcrübə etməyib isə, o zaman digər mənbələrdən dəyərləndirmə reytinqlərinə, dost və tanışlarına müraciət edir. Bir növ olmayan təcrübəni başqa şəxslərin təcrübəsi hesabına məlumatlanmağa çalışır.  Qeyd olunanları toplasaq belə nəticəyə gələ bilərik ki, həm gözləntilər, həm də təcrübə zamanı müştərilərin emosiyalarını idarə etmək lazımdır.  CX effektlər Wow = Expectation + 1 Standard = Expectation Ouch = Expectation — 1 Recovery = Fix + Wow Yuxarıda qeyd olunan effektlər müştəri və ya şirkətin əlaqədə qurduğu insanlarla təması zamanı yaranan effektlərdir. Qeyd etmək lazımdır ki, heç də hər zaman bu effektlər şirkətin məhsullarını və ya xidmətini əldə edən zaman baş vermir. Şirkətin müştərisi olmasaq belə bu effektlər yaşana bilər. Buna nümunə məlumat almaq üçün zəng, social media hesablarından yazmaq, hətta məhsul əldə etmədən filiala yaxınlaşmaq da aiddir.  CX təsir edən faktorlar Standart faktorlar:  Əməkdaşların geyimi Məhsulun keyfiyyəti Sifarişin çatıdırlma vaxtı   Və s. digər standart gözləntiləri təmin edən faktorlar Hiss faktorları:  Səs effektləri və musiqilər Səthin forması, yumşaqlıq və digər toxunma yolu ilə  Vizual effektlər, məhsulun və ya xidmətin nəticəsinin görünüşü  Ətir və müxtəlif qoxular  Məhsulun dadı və dadım testləri yolu ilə ötürülən informasiya   İncə faktorlar:  Ünsiyyətin tonu  Bədən dili Mimikalar və baxışlar  Ümumi təmizlik və səliqəlik  Zövqləri ifadə edən sözlər:   Məhz budur İstədiyim budur Mənim zövüqümə uyğun  Tam istədiyim  Və s. digər sözlər

Read More